Μεταλλείο 6 (Σκουριώτισσα)

Τα κοιτάσματα μεικτών θειούχων μεταλλευμάτων της Κύπρου σχετίζονται με τα ηφαιστειακά πετρώματα γύρω από τις παρυφές του Τροόδους. Σχηματίστηκαν κατά μήκος του άξονα διεύρυνσης του ωκεάνιου πυθμένα της Νεοτηθύος από την κυκλοφορία υδροθερμικών διαλυμάτων πλούσιων σε μέταλλα. Με την εκβολή των υδροθερμικών διαλυμάτων στο θαλάσσιο πυθμένα, υπό την μορφή θερμών μαύρων καπνοδόχων, ευνοήθηκε η απόθεση θειούχων ορυκτών, όπως του σιδηροπυρίτη και του χαλκοπυρίτη. Τέτοια κοιτάσματα σχηματίζονται και σήμερα σε άξονες διεύρυνσης στον Ατλαντικό, Ειρηνικό και Ινδικό Ωκεανό και είναι γνωστά ως κοιτάσματα «τύπου Κύπρου».

Η ανύψωση του Τροόδους σε συνδυασμό με τη διάβρωση των πετρωμάτων του, έφεραν τα κοιτάσματα πιο κοντά στην επιφάνεια. Στη συνέχεια αυτά υπέστησαν οξείδωση με αποτέλεσμα να καλυφθούν από υδροξείδια και οξείδια του σιδήρου με εντυπωσιακά κόκκινα και κίτρινα χρώματα, τα οποία προσέλκυσαν τους αρχαίους και βοήθησαν στη γρήγορη ανακάλυψη και στην εκτεταμένη εκμετάλλευσή τους. Η Κύπρος γρήγορα έγινε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα παραγωγής και εμπορίας χαλκού για πάνω από 3.000 χρόνια και δικαίως έγινε συνώνυμη με το μέταλλο αυτό. Είναι γνωστό, πως η Κύπρος έδωσε στο μέταλλο το λατινικό όνομά του (cuprum), τη λέξη που τελικά επικράτησε και έδωσε το όνομα του χαλκού στις σύγχρονες ευρωπαϊκές γλώσσες (copper, cobre, cuivre, kupfer). 

Μεγαλύτερη απόδειξη της εκτεταμένης μεταλλευτικής δραστηριότητας για την παραγωγή χαλκού αποτελούν οι 100 σωροί αρχαίας σκουριάς που ανευρέθηκαν διάσπαρτα γύρω από τις παρυφές του Τροόδους (26 εμφανίζονται στην περιοχή του Γεωπάρκου Τροόδους). Εδώ στη Σκουριώτισσα βρίσκεται ο μεγαλύτερος σωρός αρχαίας σκουριάς, από την οποία προήλθε το όνομά της και που χρονολογείται στην Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο (4ος – 7ος αιώνας μ.Χ.).  Η σκουριά αποτελεί το μεταλλευτικό κατάλοιπο / απόβλητο της καμίνου μετά την εξαγωγή του χαλκού, το οποίο οι αρχαίοι απέρριπταν σχηματίζοντας μεγάλους σωρούς κοντά στα εργαστήρια εκκαμίνευσης. 

Συνολικά, εντοπίστηκαν και εξορύχτηκαν περίπου 30 κοιτάσματα μεικτών θειούχων, συχνά με ψηλή περιεκτικότητα σε χαλκό. Σήμερα το μεταλλείο «Φοίνιξ» στη Σκουριώτισσα είναι το μοναδικό εν λειτουργία μεταλλείο στην Κύπρο, όπου παράγεται μεταλλικός χαλκός, με την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων, όπως της βιοαπόπλυσης και της υδρομεταλλουργίας.

Τοποθεσία

Γεωλογία

Υποσέλιδο